Blue Zone
Er zijn plekken in de wereld waar niemand gek opkijkt als je je honderdste verjaardag viert. Of waar het heel normaal is dat je op je 82e nog werkt in je bedrijf of eigen moestuin. Het zijn de Blue Zones, gebieden met de hoogste levensverwachting ter wereld. Wat is hun geheim?
Bekijk dit YouTube filmpje voor wie meer visueel is ingesteld: de Blue Zones in het kort uitgelegd door Jaap Seidell, hoogleraar Voeding en Gezondheid aan de UvA.
De term ‘Blue Zones’ is toevallig ontstaan. Op een congres toonde een groep wetenschappers een wereldkaart, met daarop de levensverwachting per gebied ingekleurd. De gebieden met de hoogste levensverwachting waren op die kaart toevallig blauw gekleurd. Sindsdien staan de Blue Zones enorm in de belangstelling. Sinds maart 2020 wordt ons leven gedomineerd door het COVID-19 virus en de vaccinatie, maar er komt terecht ook steeds meer aandacht voor preventie van overgewicht, het vergroten van je afweersysteem en het omarmen en stimuleren van een gezonde levensstijl. Hoe worden wij een blue zone?
Afgelegen
Voorbeelden van Blue Zones zijn Sardinië (Italië), Okinawa (Japan), Nicoya (Costa Rica) en Ikaria (Griekenland). Meest opvallend is wel dat dit stuk voor stuk nogal afgelegen gebieden zijn, ver van de bewoonde wereld, waar de inwoners een vrij geïsoleerd bestaan leiden. Het gaat om kleine gemeenschappen, die hecht samenleven en die leven van de landbouw, visserij en veeteelt.
De bewoners van de Blue Zones zijn geen stedelingen, leven niet in dichtbevolkte gebieden en werken niet in de industrie. Ze leiden een rustig leven, midden in de natuur. Het Italiaanse plaatsje Pioppi (inmiddels een bekend dieet) zou ook als Blue Zone kunnen worden aangemerkt.
Geen superfood of eiwitshake
De mensen die in de Blue Zones leven hebben niet een groot geheim. Er is geen superkruid, er zit niks in het drinkwater en ze eten ook geen superfoods. Het draait allemaal om een gezonde actieve leefstijl, zonder stress en met gezond eten. Het eten verschilt van Blue Zone tot Blue Zone. Het maakt natuurlijk nogal wat uit of je in Costa Rica, Italië of Japan bent. Maar het gemeenschappelijke kenmerk van alle Blue Zones in de wereld is dat men puur eet en geen bewerkte producten uit de fabriek.
De voeding in elke Blue Zone is grotendeels plantaardig. Veel groenten en fruit, granen, peulvruchten, noten, kruiden en knollen. Aangevuld met vis, wat vlees of zuivel, daarmee heb je het Blue Zone-dieet in grote lijnen wel beschreven. Niets hoogdravends en wat elke diëtiste in Nederland ook zou kunnen voorschrijven.
Actief en sociaal
De mensen in de Blue Zones bewegen veel. Maar ze sporten niet intensief en heffen ook geen gewichten: ze doen aan functioneel bewegen. Tuinieren, wandelen (denk aan het ommetje van prof. Erik Scherder) of klussen of dansen. Ze zijn veel buiten en profiteren zo van de weldadige werking van de natuur en van vitamine D uit zonlicht.
De inwoners van de Blue Zones kennen ook geen pensioen. Ze blijven tot op hoge leeftijd werken: is het niet in een baan, dan wel in een moestuin, als vrijwilliger of met het oppassen op kleinkinderen. Maatschappelijk actief blijven zorgt ervoor dat je hersenen en lichaam minder snel verouderen. Ze zijn erg sociaal en sterk betrokken in de maatschappij. Ze hebben dagelijks contact met familie, vrienden of mensen in hun geloofsgemeenschappen. Die verbinding en die sociale contacten zorgen ervoor dat de mensen goed in hun vel zitten. Vriendschappen en jezelf nuttig voelen is belangrijk voor een goede gezondheid en vermindert stress.
Don’t worry be happy
De inwoners leiden geen drukke levens, ze worden niet geleefd door hun agenda of de mobiele telefoon en er zijn geen targets of deadlines om te halen. Er is tijd. Tijd om een dutje te doen, een praatje te maken met de buurvrouw, om te mediteren, om zelf je groente te kweken of om lekker vroeg naar bed te gaan. Goede nachtrust, minstens acht uur lang, is er de gewoonste zaak ter wereld. Stress is in onze westerse wereld een zeer belangrijke risicofactor voor bijvoorbeeld hart- en vaatziekten.
Een voorbeeld: Okinawa
Op het Japanse eiland Okinawa wordt de gemiddelde bewoner vitaal 86 jaar oud. En dat komt niet door de sushi, ze eten juist heel veel groenten, met name zoete aardappel. Veel mensen hebben daar hun eigen moestuin en eten soms wel een kilo groenten per dag.
Groenten bevatten weinig kilocalorieën, maar wel heel veel vitamines, mineralen en vezels. Daarom is de voeding op Okinawa erg volwaardig. De mensen op Okinawa zullen ook nooit hun buik vol eten. Hun spreekwoord luidt: hara hachi bu en dat betekent: ‘Eet tot je 80 procent vol zit’. In de wetenschap is al lang bekend dat caloriebeperking bijdraagt aan een langer leven.
Alle geheime ingrediënten
De Blue Zones hebben dus niet één geheim, het is een samenspel van factoren die de inwoners zo gezond maken. Actief zijn, een goed sociaal netwerk, weinig stress, veel bewegen, veel buiten zijn, goed slapen, veel groenten en fruit eten en weinig bewerkte producten. Gezond oud worden is niet zo vanzelfsprekend je hebt nu in ieder geval de ingrediënten om je eigen Blue Zone te creëren tijdens deze pandemie, maar natuurlijk ook voor daarna.
Bron: met dank aan Gezondheidsnet
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/blue-zones-levenslessen-voor-iedereen~b128bfbb/
https://www.vpro.nl/programmas/the-mind-of-the-universe/kijk/wetenschappers/poulain.html
